معمای کردی و مسئله شمال شرقی سوریه از جهت خطرات تنش قومی، بسیج قبیلهای و تجدید حیات جهادیها مسئله حائز اهمیتی است. با عبور از خوشبینیهای اولیه در خصوص حلوفصل مسئله کردی، حکومت احمد الشرع با تشویق واشنگتن، سازوکار مذاکره و توافق با کردها را در پیش گرفت. در همین راستا، توافق ۱۰ مارس ۲۰۲۵ مظلوم عبدی و احمد الشرع، ادغام تشکیلات مدنی و نظامی کردها در دولت جدید سوریه را مورد تأکید قرار داد؛ اما تنها سه روز بعد از توافق مذکور، امضای سند قانون اساسی موقت (اعلامیه قانون اساسی) توسط احمد الشرع واکنش کردها را برانگیخت. سند مذکور هویت دولت سوریه را «جمهوری عربی»، زبان عربی را تنها زبان رسمی کشور و فقه اسلامی را «منبع اصلی قانونگذاری» تعیین کرد.
با وجود تلاش حکومت جدید سوریه برای معرفی معمای کردی بهعنوان مسئله داخلی سوریه و ضرورت حلوفصل آن در چارچوب ملی فراگیر، این مسئله بهنوعی با موازنه قدرت در صحنه منطقهای و بینالمللی گره خورده است. تحت تأثیر فشارهای ساختاری از جمله تحریمها و مسائل حقوق بشری، حکومت احمد الشرع اولویت خود را بر حلوفصل این معما از طریق گفتگو و سازوکارهای سیاسی قرار داده است. بر این اساس، احمد الشرع چندین بار مانع از اجرای گزینه نظامی از سوی ترکیه شده است.
بنابر مجموعهای از عوامل داخلی، منطقهای و بینالمللی اعتقاد بر این است که افق روشنی در خصوص پیشبرد راهحل سیاسی برای مدیریت معمای کردی وجود ندارد و این مناقشه نهایتاً وارد فاز نظامی خواهد شد. تعارض منافع ترکیه و رژیم صهیونیستی یکی از عوامل جدی در این زمینه است؛ دو طرف با وجود تغییر نظام سیاسی در سوریه کماکان بهموازات مداخله نظامی مستقیم از اقلیتهای قومی و شبکههای شبهنظامی نیز برای پیشبرد اهداف خود استفاده میکنند. در چنین شرایطی، حکومت الشرع برای حلوفصل معمای کردی با دو سناریوی متفاوت ساحل (رویکرد موفق در سرکوب علویها) و جنوب سوریه (تجربه ناموفق در الحاق سویدا به خاک سوریه) مواجه است.
ملاحظات دولت ترامپ و نگرانیهای امنیتی رژیم صهیونیستی همچنان متغیرهایی تعیینکننده در نظام تصمیمگیری احمد الشرع به شمار میروند. بیتوجهی احتمالی به این نگرانیها بهای سنگین فروپاشی حکومت الشرع را بهدنبال خواهد داشت. بنابراین، به دلایل مختلف داخلی، منطقهای و بینالمللی، ادغام نهاد کردی در سازمان و تشکیلات حکومت احمد الشرع و بهطور کلی یافتن سازوکاری سیاسی برای حلوفصل این موضوع پیچیده با موانع جدی مواجه است. گزینه نظامی نیز میتواند مجدداً سوریه جدید را به عرصه تاخت و تاز قدرتهای منطقهای و بینالمللی تبدیل کند.
برای مطالعه متن کامل مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:
